Medicijnen tegen schimmelinfecties

Een gist- of schimmelinfectie gaat vaak vanzelf over. Maar soms is een infectie hardnekkig of heb je er gewoon erg veel last van. Je kunt dan een antischimmelmedicijn gebruiken. Ook bij ernstige schimmelinfecties kan een arts een schimmeldodend geneesmiddel voorschrijven. Er zijn verschillende soorten medicijnen tegen schimmelinfecties en gistinfecties. In dit overzicht zetten we de bekendste antischimmelmiddelen op een rij.

Hoe werken medicijnen tegen schimmelinfecties?

De medische term voor antischimmelmiddelen is antimycotica (het enkelvoud is dus antimycoticum). Medicijnen tegen schimmelinfecties hebben een schimmelwerende (fungistatische) of schimmeldodende (fungicide) werking. Deze medicijnen werken door de celwand of het celmembraan van de schimmel- of gistsoort te beschadigen. Hierdoor kan het organisme zich niet uitbreiden. De infectie dooft daardoor uit. Sommige schimmel- of gistsoorten sterven zelfs door het medicijn.

Soorten antischimmelmedicijnen

Medicijnen tegen schimmelinfecties worden onderverdeeld in verschillende groepen. Iedere groep heeft weer een andere chemische samenstelling, werking en/of toepassing, maar al deze geneesmiddelen zijn erop gericht om de schimmelinfectie stevig aan te pakken.

Imidazoolderivaten: miconazol, clotrimazol, ketoconazol

Imidazoolderivaten, ook wel imidazolen genoemd, worden vaak gebruikt bij schimmelinfecties op de huid, nagels en slijmvliezen zoals de vagina. Vooral de namen miconazol en clotrimazol kom je vaak tegen als werkzame stof. Antischimmelmiddelen in deze groep zijn zowel uitwendig (crème, lotion, spray, poeder) als inwendig (tabletten, gel) toepasbaar. Imidazolen voor gebruik op de huid, zoals miconazol, zijn vaak zonder recept verkrijgbaar bij de drogist. Voor tabletten en gel is wel een recept nodig.

Lees hier meer over het gebruik van miconazol bij schimmelinfecties.

Triazoolderivaten: fluconazol, itraconazol

Triazoolderivaten, oftewel triazolen, hebben een iets breder werkingsmechanisme dan imidazolen. Artsen schrijven deze antischimmelmiddelen onder andere voor als inwendige kuur bij vaginale schimmelinfecties en bij invasieve schimmelinfecties, bijvoorbeeld in de hersenen. Bekende triazolen zijn fluconazol en itraconazol. Deze antischimmelmedicijnen zijn uitsluitend op recept verkrijgbaar.

Allylaminen: terbinafine

Allylaminen, waartoe het antischimmelmiddel terbinafine behoort, remmen een bepaald enzym in de celmembraan van schimmels en gisten. De werkzame stof verzamelt zich vooral in talg (huidvet) en dringt daardoor goed door in haarfollikels, de huid en in de nagels. Dit antischimmelmedicijn wordt veel gebruikt bij voetschimmel. Het werkt ook goed tegen schimmelinfecties op andere delen van de (behaarde) huid en bij kalknagels.  Terbinafine is zowel uitwendig (lotion, crème, spray) als inwendig (tabletten) te gebruiken. Terbinafine voor op de huid is zonder recept te koop bij de drogist. De tabletten worden voorgeschreven door een arts.

Lees hier meer over het gebruik van terbinafine bij schimmelinfecties.

Antimycotische antibiotica: nystatine, amfotericine B

Antimycotische antibiotica gemaakt met behulp van bepaalde bacteriesoorten. Deze medicijnen veroorzaken celdood bij schimmels en gisten. Nystatine werkt goed tegen de candidagist en wordt onder andere gebruikt bij een candida-infectie in de mond, keel en slokdarm. Antimycotische antibiotica zijn uitsluitend verkrijgbaar op recept.

Welk antischimmelmedicijn moet ik gebruiken?

Bij oppervlakkige, vaak voorkomende schimmelinfecties, zoals een schimmelnagel, een schimmelinfectie in de vagina, ringworm of zwemmerseczeem, kun je een medicijn uit de groep imidazolen of allylaminen gebruiken. Veel antischimmelmiddelen op basis van miconazol, clotrimazol en terbinafine zijn zonder recept verkrijgbaar bij de drogist en apotheek. Bekijk hier het aanbod antischimmelmedicatie zonder recept (aff.). Lees voor gebruik de bijsluiter en/of laat je adviseren door de apotheker.

Is de infectie ernstig of verdwijnen de klachten niet, dan heb je misschien een inwendige antischimmelkuur nodig. Ook hoofdschimmel wordt meestal behandeld met een inwendige kuur. Maak dus een afspraak met je huisarts als je last hebt van hevige, aanhoudende of ongebruikelijke klachten die kunnen duiden op een schimmelinfectie, of als het gaat om een schimmelinfectie van de hoofdhuid.