Schimmelinfectie door medicijngebruik

Een schimmelinfectie kan verschillende oorzaken hebben. Een daarvan is medicijngebruik. Welke geneesmiddelen kunnen een schimmelinfectie als bijwerking hebben en wat kun je doen om dat te voorkomen?

Medicijnen die een schimmelinfectie kunnen veroorzaken

Medicijnen zijn bedoeld om bepaalde klachten te verminderen of een ziekte te genezen. Maar geneesmiddelen veroorzaken soms ook weer gezondheidsproblemen. ‘Onbedoelde klachten’ noemen ze dat, oftewel: bijwerkingen. Sommige medicijnen kunnen op die manier schimmelinfecties veroorzaken. Wij zetten de bekendste boosdoeners op een rij.

Schimmelinfectie door antibiotica

Schimmel is een beruchte bijwerking van antibiotica. Deze medicijnen worden ingezet bij bacteriële infecties, zoals blaasontsteking, longontsteking of bepaalde geslachtsziekten. Het middel doodt alle bacteriën waardoor de infectie geneest. Maar in dat proces worden ook de goede bacteriën aangevallen, en die vormen nou net een belangrijk deel van je natuurlijke weerstand. Je darmen zitten bijvoorbeeld vol met nuttige bacteriën, net als je huid en slijmvliezen. Raak je die grotendeels kwijt, dan ben je dus minder beschermd tegen schimmels en gisten. Na een antibioticakuur ben je daarom gevoeliger voor schimmelinfecties, vooral op plekken die bekleed zijn met slijmvliezen, zoals de vagina, eikel, mond of anus.

Schimmelinfectie door kankerbehandeling

Ook bij de behandeling van kanker kun je last krijgen van schimmelinfecties. Chemotherapie vernietigt de kwaadaardige cellen, maar ook sommige gezonde cellen. Het gaat daarbij vooral om de cellen die, net als kankercellen, zich snel delen. Dat is het geval bij de slijmvliezen, en dus kun je op die plekken eerder last krijgen van schimmelinfecties.

Daarnaast tast chemotherapie soms de gezonde cellen van het beenmerg aan. In het beenmerg worden de bloedcellen aangemaakt. Wordt dit proces verstoord door de chemokuur, dan kan je algehele weerstand verminderen. Je bent daardoor ook vatbaarder voor een schimmelinfectie.

Schimmelinfectie door corticosteroïden

Wie vaak moet ‘puffen’, heeft meer risico op een schimmelinfectie in de mondhoeken, de mondholte of in de keel. Dat komt omdat inhalatiemedicijnen, de pufjes die je bijvoorbeeld gebruikt bij een allergie of astma, vaak corticosteroïden (bijnierschorshormonen) bevatten. Dit zijn medicijnen die ontstekingsreacties van het lichaam onderdrukken. Helaas betekent dit ook dat je natuurlijke afweer tegen schimmels en gisten vermindert. Daardoor maak je meer kans op schimmelinfecties.

Overigens blijven de bijwerkingen niet beperkt tot de pufjes. Ook bij het inwendig gebruik van corticosteroïden (zoals prednison) neemt de kans op schimmelinfecties toe. Dat gebeurt ook als je corticosteroïde zalf gebruikt (bijvoorbeeld bij eczeem): op de plekken waar je de zalf smeert, wordt de huid gevoeliger voor schimmels en gisten.

Schimmelinfectie door de anticonceptiepil

De natuurlijke balans tussen schimmels en gisten op en in je lichaam kan veranderen onder invloed van hormonen. Daarom zijn vrouwen rond hun menstruatie, tijdens de zwangerschap en in de overgang bijvoorbeeld gevoeliger voor vaginale schimmelinfecties. De anticonceptiepil bevat ook hormonen. Sommige vrouwen hebben daarom bij het gebruik van de pil sneller last van vaginale klachten, waaronder een candida-infectie.

Schimmelinfectie door medicijngebruik voorkomen

Soms moet je nu eenmaal medicijnen gebruiken. Wil je het risico op een schimmelinfectie tijdens de behandeling verkleinen, dan kunnen de volgende tips daarbij helpen:

• Was je huid, en vooral je slijmvliezen (geslachtsdelen, anus) niet met zeep of andere wasproducten. Gewoon afspoelen met lauw water is het beste. Zo voorkom je dat de huid extra geïrriteerd raakt.
• Eet gezond! Zo zorg je voor een betere weerstand en dat kan de schade van de medicijnen beperken. Lees hier meer over het belang van een gezonde leefstijl om schimmelinfecties te voorkomen.
• Gebruik je pufjes, spoel dan na het puffen je mond goed. Neem daarna een paar slokken water of eet iets. Zo blijven restjes van het medicijn niet in je keel hangen.
• Slik je de pil en heb je last van terugkerende vaginale schimmelinfecties, dan is aan te raden om een andere (niet-hormonale) vorm van anticonceptie te overwegen. Je huisarts kan je hier meer over vertellen.
• Probiotica kunnen helpen om de goede bacteriën in je darmen aan te vullen. Zo heeft je weerstand minder te lijden van de behandeling.

Wanneer naar de huisarts?

Een hinderlijke schimmelinfectie door medicijngebruik kun je veelal zelf behandelen met een antischimmelmiddel, zoals miconazolnitraat. Overleg wel van te voren altijd even met je arts als je behandeld wordt voor een ernstige ziekte zoals kanker.

Heb je last van hevige klachten of keert de schimmelinfectie vaak terug bij het gebruik van een bepaald geneesmiddel, overleg dan even met je huisarts. Misschien ben je overgevoelig voor de werkzame stof en kun je overstappen op een ander medicijn.

Meld je ook bij de huisarts als je last hebt van een schimmelinfectie in de keel of slokdarm; hiervoor kun je medicijnen krijgen die uitsluitend op recept verkrijgbaar zijn.